Końcówki elektromagnetyczne
W tej chwili używam wyłącznie końcówki uniwersalne,
wcześniejse końcówki pozostawiam na stronie
celem zachowania ciągłości informacji.
Końcówki elektromagnetyczne pojawiły sie przed końcówkami LED.
Pracę nad nimi rozpocząłem w 1994 roku (nie wspominam tu sprzętu audio, który działa na tej samej zasadzie).
Zaczynałem na cewkach gotowych, wymontowanyh ze starego sprzętu, później przyszła kolej nawijania cewek
na dostępnych w sprzedaży rdzeniach ferrytowych, aż, w końcu, zająłem się samodzielną produkcją rdzeni.
Wykonanie takiego rdzenia jest bardzo pracochłonne, ale daje wyraźny wzrost wydajności.
Rdzeń skłąda się z mieszanki proszku żelaza z dodatkiem różnych odczynników i żywicy epoksydowej, twardniejącej na
magnesie neodymowym.
Wariantów końcówek, które wykonałem za te wszystkie lata opisywać nie będę, skupię się na ostatnich modelach.
Rdzeń do wcześniejszych modeli końcówek wykonujemy z proszku żelaza (lub mieszanki odczynników), zawieszonego w
żywicy epoksydowej.
Do 90 ml żywicy (żywica plus utwardzacz łącznie) wsypujemy około 480 g proszku ciągle mieszając.
Takiej ilości wystarcza na ok. 12 rdzeni do oddziaływania miejscowego, wykonanych z rury RLM-22 (Ø 22 mm).
Dla końcówki uniwersalnej używam następujących proporcji: do 60 ml żywicy (40 + 20) dodaję 210 g mieszanki nr 10.
Wystarcza na osiem rdzeni odlanych w formach, wykonanych z rury kanalizacyjnej (nie RLM-32, ponieważ rura
kanalizacyjna ma grubsze ścianki) Ø 32 mm, o wysokości 3 cm.
Potrzebna ilość żywicy i proszku zależy od jgęstości mieszanki, dlatego podaję wartość przybliżoną.
Zawiesina żywiczna musi być wystarczająco płynna, żeby mogła spływać wewnątrz wąskiej rury i nie przeszkadzała
powstawaniu klastrów żelaza w trakcie twardnienia na magnesie, więc dodajemy proszek powoli.
Wypełniamy zawiesiną formę, uszczelniamy od dołu taśmą klejącą i ustawiamy ją na magnesie neodymowym do stwardnienia
Gotowy rdzeń wyjmujemy z formy i nawijamy na nim cewkę (szczegóły w opisach końcówek).
Skład 1: Proszek żelaza (Fe) - 480 g.
Skład 2: Proszek żelaza (Fe) - 440 g, tlenek żelaza III (Fe
2
O
3
) - 40 g, tlenek magnezu (MgO) - 5 g.
Skład 3: Proszek żelaza (Fe) - 410 g, tlenek żelaza III (Fe
2
O
3
) - 50 g, tlenek magnezu (MgO) - 10 g, tlenek cynku (ZnO) - 5 g.
Skład 4: Proszek żelaza (Fe) - 410 g, tlenek żelaza III (Fe
2
O
3
) - 40 g, tlenek magnezu (MgO) - 10 g, tlenek cynku (ZnO) - 15 g.
Skład 5: Proszek żelaza (Fe) - 410 g, tlenek żelaza III (Fe
2
O
3
) - 40 g, tlenek magnezu (MgO) - 10 g, tlenek cynku (ZnO) - 15 g,
tlenek glinu (Al
2
O
3
) - 5 g, siarczan żelaza II siedmiowodny (FeSO
4
x 7 H
2
O) - 40 g, dwutlenek ceru (CeO
2
) - 5 g.
Skład 6: Proszek żelaza (Fe) - 450 g, tlenek żelaza III (Fe
2
O
3
) - 40 g, tlenek magnezu (MgO) - 10 g, tlenek cynku (ZnO) - 15 g,
tlenek glinu (Al
2
O
3
) - 5 g, siarczan żelaza II siedmiowodny (FeSO
4
x 7 H
2
O) - 40 g, dwutlenek ceru (CeO
2
) - 5 g,
dwutlenek tytanu (TiO
2
) - 20 g.
Skład 7: Proszek żelaza (Fe) - 450 g, tlenek żelaza III (Fe
2
O
3
) - 40 g, tlenek magnezu (MgO) - 10 g, tlenek cynku (ZnO) - 15 g,
tlenek glinu (Al
2
O
3
) - 5 g, siarczan żelaza II siedmiowodny (FeSO
4
x 7 H
2
O) - 40 g, dwutlenek ceru (CeO
2
) - 5 g,
dwutlenek tytanu (TiO
2
) - 20 g, tlenek chromu III (Cr
2
O
3
) - 35 g.
Skład 8: Proszek żelaza (Fe) - 480 g, tlenek żelaza III (Fe
2
O
3
) - 40 g, tlenek magnezu (MgO) - 10 g, tlenek cynku (ZnO) - 15 g,
tlenek glinu (Al
2
O
3
) - 5 g, siarczan żelaza II siedmiowodny (FeSO
4
x 7 H
2
O) - 40 g, dwutlenek ceru (CeO
2
) - 5 g,
dwutlenek tytanu (TiO
2
) - 20 g, tlenek chromu III (Cr
2
O
3
) - 35 g, tlenek molibdenu (MoO
3
) - 20 g.
Skład 9: Proszek żelaza (Fe) - 480 g, tlenek żelaza III (Fe
2
O
3
) - 40 g, tlenek magnezu (MgO) - 10 g, tlenek cynku (ZnO) - 15 g,
tlenek glinu (Al
2
O
3
) - 5 g, siarczan żelaza II siedmiowodny (FeSO
4
x 7 H
2
O) - 40 g, dwutlenek ceru (CeO
2
) - 5 g,
dwutlenek tytanu (TiO
2
) - 20 g, tlenek chromu III (Cr
2
O
3
) - 35 g, tlenek molibdenu (MoO
3
) - 40 g.
Skład 10: Proszek żelaza (Fe) - 480 g, tlenek żelaza III (Fe
2
O
3
) - 40 g, tlenek magnezu (MgO) - 10 g, tlenek cynku (ZnO) - 15 g,
tlenek glinu (Al
2
O
3
) - 5 g, siarczan żelaza II siedmiowodny (FeSO
4
x 7 H
2
O) - 40 g, dwutlenek ceru (CeO
2
) - 5 g,
dwutlenek tytanu (TiO
2
) - 20 g, tlenek chromu III (Cr
2
O
3
) - 35 g, tlenek molibdenu (MoO
3
) - 40 g,
wolframian sodu 2hydrat (Na
2
WO
4
x 2 H
2
O) - 10 g.
W związku z toksycznością składników rdzenia
wszystkie prace prowadzić należy w dygestorium
z zachowaniem zasad BHP.
Po wykonaniu rdzenia zalecam pokrycie go lakierem.
Cewka składa się z rdzenia i kilku zwojów miedzianego drutu nawojowqego.
Ponieważ długość drutu w każdym zwoju cewki powinna być jednakowa (łącvzymy zwoje równolegle, więc każdy zwój powinien
mieć taką samą rezystancję), nawijamy każdy odcinek na dodatkowym przejściowym rdzeniu, za każdym razem
tę samą liczbę obrotów, potem przewijamy odcinki na rdzeń końcowy.
Otrzymujemy wielowarstwową cewkę, składającą się z kilku zwojów, nawiniętych jeden na drugim.
Po równoległym połączeniu wszystkich zwojów, otrzymujemy cewkę o niewielkiej irezystancji.
Ponieważ wzmacniacz jest obliczony na oporność głośnika (4 Ω) wykonuję cewki o irezystancji ok 8 - 10 Ω,
żeby uniknąć przeciążenia wzmacniacza. Cewka jest na tyle mocna, że nie wymaga dalszego obniżenia irezystancji.
Nawijanie ręczne cewek jest bardzo czasochłonne, więc lepiej używać do nawijania wiertarkę lub nawijarkę.
Używałem samodzielnie wykonaną nawiarkę, składającą się z silnika i pedału od maszyny do szycia oraz licznikia obrotów.
Do nawijania końcówki uniwersalnej używam nawijarkę CNC.
Przy braku licznika obrotów można użyć wiertarkę i nawijać przejściowe zwoje określonej grubości, chociaż nie jest to
metoda dokłądna.
Niezależnie od sposobu nawijania warto zawsze sprawdzać oporność każdego odcinka oraz impedancję całości.
Oporność drutu miedzianego:
Ø 0,10 mm 2,20 Ω/m
Ø 0,15 mm 0,97 Ω/m
Ø 0,20 mm 0,54 Ω/m
Ø 0,30 mm 0,24 Ω/m
Ø 0,40 mm 0,14 Ω/m
Powrót
Końcówka do oddziaływania miejscowego
Przygotowanie rdzenia
Rdzeń odlewamy w formie, przygotowanej z rury elektroizolacyjnej RLM 22 (Ø 22 mm).
W krążku ze sklejki grubości 4 mm Ø 20 mm z centralnym otworem Ø 4 mm wykonujemy gwintownikiem M5 gwint
i wkręcamy do niego odcinek gwintowanego pręta M5 o długości 10 cm. Pręt bedzie potrzebny przy nawijaniu cewki.
Całość wkładamy do odcinka rury elektroizolacyjnej RLM 22 (Ø 22 mm) o długości 6 cm i starannie smarujemy wszystko
od wewnątrz rozdielaczem, żeby po zastygnięciu można było wyjąć rdzeń z formy.
Zalewamy formę prawie do pełna i uszczelniamy od dołu taśmą klejącą.
Ustawiamy do stwardnienia na magnes neodymowy, który powoduje lączenie się cząstek
proszku żelaza w podłużne klastry, co czyni pole elektromagnetyczne bardziej ukierunkowanym.
Dlatego właśnie powierzchnia płynnej jeszcze mieszanki na magnesie staje się matowa.
Po wyjęciu rdzenia z formy wykrecamy gwint i wyrównujemy tylną powierzchnię rdzenia na szlifierce.
Koniec rdzenia, który przylega do magnesu, będzie pełnił funkcję przodu cewki.
Wkręcamy gwint z powrotem.
Montaż końcówki
Zeby zwoje się nie rozsypały w trakcie nawijania, montujemy po bokach cewki tymczasowe policzki - krążki ze sklejki
o srednicy 50 mm z centralnym otworem 5 mm, które mocujemy na gwincie nakrętkami.
Usuniemy je w trakcie końcowego montażu.
Miedzianym drutem nawojowym Ø 0,2 mm nawijamy ⅛ końcowej wielkości cewki na przejściowy rdzeń takiej samej grubości
i przewijamy na cewkę końcową.
Za każdym razem na przejściowy rdzeń nawijamy 1800 zwojów, co daje oporność każdego odcinka ok. 70 Ω
(czyli długość drutu wynosi ok. 130 m).
Przejściowy rdzeń można wykonać z odcinka rury elektroizolacyjnej RLM 16 (Ø 16 mm) z policzkami ze sklejki.
Radzę wykonać większą ilość przejściowych rdzeni, po jednym na każdy planowany zwój. Taki zabieg znacznie ułatwia pracę.
Mocujemy wejściowy i wyjściowy końce każdego odcinku drutu plastrem do przeciwległych policzków cewki
(zawsze tak samo).
Powtarzamy nawijanie jeszcze siedem razy.
Przylutowujemy przewody (polarność nie ma znaczenia).
Przecinamy na pół sprężynę naciągową z uchem Ø 10/150/1,2 mm.
Trzy pałeczki bambusowe przycinamy do długości 15 cm i sklejamy razem z przesunięciem.
Boczne pałeczki obcinamy od dołu, środkową - od góry. Stożkowaty kształt środkowej pałeczki posłuży do montażu sprężyny.
Wkładamy przewód do połówki sprężyny.
Zabezpieczamy cewkę taśmą i zdejmujemy przedni policzek.
Wykręcamy do tyłu gwint, żeby nie wystawał z przodu.
Zabezpieczamy zwoje od przodu przy pomocy taśmy.
Zdejmujemy tylny policzek, sklejone pałeczki mocujemy do tyłu cewki nakrętką M5 i odcinamy nadmiar gwintu.
Ekranujemy cewkę z trzech stron folią aluminiową.
Montujemy sprężynę.
Owijamy taśmą.
Z odcinka rurki termoizolacyjnej robimy rączkę.
Na końce przewodów nakładamy zakończenia i montujemy, z zachowaniem polarności, kondensator 10 μF 400V
oraz wtyk RCA.
Końcówka gotowa.
Powrót
Końcówka dużej mocy do oddziaływania miejscowego
Końcówkę wykonujemy według tych samych zasad, co końcówkę, opisaną powyżej, z tym że:
- Używamy rdzenia ze składem nr 6, odlanego w rurze RLM 16 (Ø 16 mm) na pręcie gwintowanym M3.
- Używamy drutu Ø 0,1 mm.
- Nawijamy 20 cewek przejściowych (nawijamy 1100 zwojów drutu na każdą) i przewijamy je na rdzeń.
- Od zewnątrz gotową cewkę owijamy gumą ferromagnetyczną, od tyłu zaklejamy krążkiem gumy ferromagnetycznej.
- Przedni policzek cewki wykonujemy ze szkła akrylowego (pleksi) z centralnym otworem 5 mm, z zamontowaną w otworze
stalową nitonakrętką Ø 3 mm, którą montujemy na pręcie M3.
Powrót
Końcówka do oddziaływania ogólnego
Końcówka do oddziaływania ogólnego wykonujemy podobnie, jak końcówkę do oddziaływania miejscowego, z tym że:
- Odlewamy rdzeń w rurze RLM-32,
- Rdzeń ma grubość 12 mm,
- Nawiniętą cewkę zamieszczamy w metalowym pudełku z okienkiem.
Takie rozwiązanie pozwala postawić końcówkę w odległości 1 - 2 m i oddziaływać na całe ciało.
Końcówki miejscowe i ogólne nie są dalej rozwiane,
ponieważ zostały opracowane
końcówki uniwersalne.
Powrót
Końcówka uniwersalna (najnowsza)
Powrót
